Skąd wzięły się ogromne podwyżki cen gazu dla przedsiębiorców i dlaczego gaz ziemny na światowych rynkach wzrósł o kilkaset procent w ciągu ostatniego roku?

Skala wzrostów cen gazu
Ceny europejskiego gazu w ciągu ostatniego roku wzrosły o ok. 280% (z 20 euro za MWh do 76 euro za MWh)
Na początku 2020 r. TTF Dutch Natural Gas (europejski benchmark cenowy dla gazu ziemnego) był wyceniany jeszcze niżej: po ok. 12 euro za megawatogodzinę
w drugiej połowie grudnia 2021 r. ceny europejskiego gazu ziemnego wystrzeliły powyżej 120 euro za MWh

Kontekst polityczny rosnących cen gazu ziemnego w Polsce
z perspektywy dostaw gazu do Polski szczególnie istotny jest Kontrakt Jamalski, podpisany pomiędzy Polską a Rosją we wrześniu 1993 r.
umowa zakładała budowę gazociągu jamalskiego, którego długość na terenie Polski to 680 km i który przechodzi przez Rosję, Białoruś, Polskę oraz Niemcy
przepustowość nitki przechodzącej przez Polskę wynosi 33 mld metrów sześciennych gazu rocznie
gazociąg rozwarstwia się w Białorusi, biegnie przez Ukrainę, Słowację i Austrię
druga nitka gazociągu (Jamał II) miała powstać w 2013 r., omijając Ukrainę (Rosja, Białoruś, Polska, Słowacja, Austria), jednak nigdy nie doszło do rozpoczęcia budowy
W ramach Kontraktu Jamalskiego PGNiG podpisał w 1996 r. umowę z Gazpromem, która przewidywała zakup 242 mld metrów sześciennych gazu do 2020 r.
PGNiG zgodził się na przyjęcie klauzuli take-or-pay na odbiór 85% zakontraktowanego gazu od Gazpromu (klauzula zobowiązuje do zakupu ustalonej w umowie ilości gazu, w innym przypadku naliczane są kary pieniężne)
w 2006 r. PGNiG i Gazprom podpisały aneks do umowy, który zmniejszył wielkość pozostałych dostaw gazu (z 219 do 161 mld m sześciennych) i przedłużył Kontrakt Jamalski do 2022 r. (o dwa lata)
W listopadzie 2011 r. na wniosek PGNiG Trybunał Arbitrażowy w Sztokholmie wszczął postępowanie arbitrażowe ws. obniżki cen dostaw gazu naliczanych przez Gazprom. Wcześniej Gazprom odmówił obniżenia cen dostaw zakontraktowanego gazu ziemnego
Pod koniec 2012 r. PGNiG i Gazprom osiągnęły porozumienie, ceny zakontraktowanego gazu dla PGNiG nieznacznie spadły, obniżka wyniosła ok. 10%
Kolejny wniosek do Trybunału Arbitrażowego został złożony przez PGNiG w maju 2015 r. Wówczas Gazprom po raz kolejny nie zgodził się na obniżkę ceny kontraktowej
Trybunał Arbitrażowy w Sztokholmie wydał wyrok dopiero po pięciu latach, pod koniec marca 2020 r.

https://www.fxmag.pl/artykul/dlaczego-ceny-gazu-ziemnego-tak-mocno-...